Dom, który rozumie

Mieszkania wspomagane  dla dorosłych z autyzmem

Czy przestrzeń może wspierać rozwój? Czy mieszkanie może dawać poczucie bezpieczeństwa, niezależności i spokoju dla zmysłów? Tak, jeśli zostało zaprojektowane z myślą o osobach z autyzmem. Poznajcie wyjątkowy projekt, który powstaje w Szczecinie – mieszkania wspomagane dla dorosłych z Zaburzeniem Spektrum Autyzmu (ASD), stworzone przez duet specjalistek: dr Dominikę Zawojską-Kuriatę i mgr Katarzynę Mularczyk. Projekt powstaje w ścisłej współpracy z Dyrekcją Krajowego Towarzystwa Autyzmu oddział w Szczecinie, a jednym z ważniejszych etapów przygotowań była wizyta Dominiki Zawojskiej-Kuriaty w mieszkaniu treningowym w Koszalinie. Pozwoliła ona na zapoznanie się z rzeczywistymi potrzebami mieszkańców oraz specyfiką tego rodzaju przestrzeni w praktyce, a także połączyć praktyczne doświadczenia użytkowników z prowadzonymi przez nią badaniami.

Autyzm ma wiele twarzy – projekt odpowiada na każdą z nich

W dzisiejszym świecie mówi się coraz więcej o różnorodności neurologicznej. I bardzo dobrze. Wciąż jednak brakuje miejsc, które naprawdę rozumieją potrzeby dorosłych osób z autyzmem – takich, które są bezpieczne, funkcjonalne i przyjazne. – Autyzm to spektrum. Nie da się stworzyć jednego uniwersalnego mieszkania, które będzie dobre dla wszystkich. Dlatego opierałyśmy się na trzech różnych wariantach, które starałyśmy się zaimplementować do jednej przestrzeni – od lekkiego wsparcia po pełną opiekę – tłumaczy dr Dominika Zawojska-Kuriata, badaczka i kierowniczka projektu. Każdy wariant – A, B i C – odpowiada na inny poziom samodzielności mieszkańców. Łączy je jedno: myślenie o człowieku i jego codziennym życiu, a nie tylko o diagnozie. I tak wariant A jest dla mieszkańców, którzy są w stanie funkcjonować samodzielnie w większości codziennych czynności, przy minimalnej pomocy w obszarach społecznych czy regulacji zachowań.Wariant B przeznaczony jest dla osób potrzebujących stałego wsparcia w zakresie komunikacji, samodzielności i higieny osobistej. Mieszkania tego typu uwzględniają większą strukturę, programy terapeutyczne i bezpieczne rozwiązania przestrzenne. Wariant C jest przeznaczony dla osób wymagających dużego i ciągłego wsparcia, w pełnym zakresie codziennych czynności. Uwzględniane są tu trudności sensoryczne, zachowania impulsywne i problemy zdrowotne.

Estetyka, która koi zmysły

Kiedy wchodzisz do mieszkania stworzonego z myślą o osobie z ASD, czujesz przede wszystkim spokój. Ciepłe, stonowane kolory, naturalne materiały, przyjemne światło. Nie ma tu chaosu. Jest logiczny układ pomieszczeń, wyraźne oznaczenia, przyjazne faktury. Zależało nam, żeby wizualizacje nie były tylko ładne – miały być realistyczne, użyteczne i przede wszystkim pokazujące wspierającą atmosferę wnętrza. Każdy detal jest przemyślany. Od oświetlenia po sposób otwierania szafek – podkreśla kierowniczka projektu. W tych mieszkaniach design służy codzienności, ale robi to z klasą i wyczuciem.

Dom, który daje wybór

Każde mieszkanie ma swoją strukturę, ale też elastyczność – pozwala na chwilę samotności lub wspólny posiłek, na odpoczynek w ulubionym kącie, na adaptację do zmieniających się potrzeb. Mieszkania wspomagane projektowane są w spokojnych, bezpiecznych lokalizacjach, z dala od hałasu miejskiego, z dostępem do terenów zielonych, placówek edukacyjnych i terapeutycznych oraz komunikacji publicznej. Bliskość ośrodków wsparcia społecznego i edukacyjnego sprzyja integracji mieszkańców oraz ich aktywności zawodowej i społecznej.

Nie tylko dla mieszkańców – ulga dla rodzin

Tworzenie mieszkań wspomaganych ma nieocenione znaczenie nie tylko dla mieszkańców, ale także dla ich rodzin. Rodzice i opiekunowie często zmagają się z przewlekłym stresem, brakiem odpoczynku i ograniczonym czasem na życie osobiste. – Zapewnienie osobom z ASD odpowiednich mieszkań wspomaganych pozwala na zmniejszenie presji na rodzeństwo, poprawę jakości życia całej rodziny oraz rozwój samodzielności mieszkańców — dodaje dr Dominika Zawojska-Kuriata.

Tu wszystko się zaczyna

Projekt mieszkań wspomaganych powstaje we współpracy z Krajowym Towarzystwem Autyzmu Oddział w Szczecinie. Dominika Zawojska-Kuriata odwiedziła już istniejące mieszkanie treningowe w Koszalinie, rozmawiała terapeutami, obserwowały codzienność. Dziś, na tej podstawie, powstaje przestrzeń, która naprawdę ma sens. Obecnie projekt jest w fazie realizacji, a Krajowe Towarzystwo Autyzmu prowadzi zbiórkę środków, aby umożliwić budowę mieszkań wspomaganych i ich wyposażenie zgodnie z opracowanymi standardami. – Projekt stanowi nowatorskie połączenie wiedzy badawczej, doświadczeń praktycznych i nowoczesnego designu, odpowiadając na realne potrzeby osób z ASD i ich rodzin. Każda cegiełka przybliża do celu: stworzenia miejsca, które da dorosłym z autyzmem coś, co powinno być oczywiste, a wciąż często pozostaje luksusem – poczucie bycia u siebie – podsumowuje Dominika Zawojska-Kuriata.

Prestiż  
Październik 2025